بسیاری از افراد علاقه مند به حفظ قرآن کریم هستند و در جستجوی راهی برای حفظ باکیفیت قرآن هستند.حفظ قرآن نیز مانند سایر کارها دارای اصول و شرایطی ست که هرکس ملزم به رعایت این موارد است و در صورتی که این موارد را رعایت نکند مطمئنا نمی تواند حفظ قوی و مسلطی را تجربه
نماید.
در این مقاله به توضیح روش حفظ قرآن کریم می پردازیم.
اهمیت حفظ اولیه قوی
پیش از توضیح روش حفظ یک صفحه قرآن کریم لازم است به اهمیت حفظ اولیه استاندارد بپردازیم.
بسیاری از مشکلاتی که حفاظ در مسیر حفظ با آن روبرو هستند به علت حفظ اولیه ضعیف و ناکارآمد است.
حفظ قرآن-مدرسه قرآنی حضرت ولیعصر
از این رو لازم است حفاظ اهتمام ویژه ای برای این موضوع قائل باشند و حفظ اولیه را قوی و بدون ایراد حفظ کنند تا از آسیب های بعدی پیشگیری شود.
حتما ضرب المثل(خشت اول گر نهد معمار کَج،تا ثریا می رود دیوار کج)شنیده اید، حفظ قرآن هم همین گونه است،اگر حفظ اولیه باکیفیت خوب حفظ نشود باید منتظر اشتباهات زیاد در مرور ها باشید.
روزانه چقدر قرآن حفظ کنم؟
اما سوال اساسی و مهم دیگری که مطرح می شود این است که باید روزانه چقدر حفظ کرد؟
این موضوع بسته به شرایط مختلف،متفاوت است.شرایط مختلف می توان به موارد زیر به عنوان مثال یاد کرد:
۱.سن و سال
۲.شغل
۳.میزان فراغت هر شخص در روز
۴.استعداد
و…
اما بصورت کلی بهتر است حفظ قرآن از روزی سه یا پنج خط آغاز شده و به مرور زمان تا روزانه یک صفحه(در صورت وجود شرایط و حفظ کیفیت) افزایش پیدا کند.
افرادی که قصد دارند در یکسال کل قرآن را حفظ کنند باید روزانه دو صفحه حفظ کنند که این موضوع حتما باید زیر نظر استاد مجرب و حاذق صورت بگیرد.
شرایط زمانی و مکانی حفظ قرآن کریم
یکی از اصول موفقیت در حفظ قرآن، انتخاب زمان و مکان مناسب است. به‌ویژه برای مبتدیان، پیدا کردن زمان و مکانی آرام و بی‌صدا، کمک زیادی به تمرکز و حفظ سریعتر آیات میکند.
بهترین زمان برای حفظ قرآن
معمولاً توصیه میشود که حفظ قرآن در اوایل صبح، هنگامی که ذهن شما هنوز خسته نشده است، انجام شود. ساعات اولیه صبح به دلیل آرامش و سکوت، بهترین زمان برای تمرکز بر روی حفظ آیات است. رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: “برکت در ساعات صبح است”.
اما زمان های دیگر مانند قبل از خواب و یا بعد از نماز های یومیه(به شرط وجود تمرکز کافی و خسته نبودن بیش از حد)نیز توصیه شده است .به طور کلی باید در ابتدا ساعات مختلف روز را برای حفظ قرآن امتحان کرد و در هر زمانی که بازدهی ذهن برای شخص بیشتر بود در همان زمان حفظ قرآن را انجام دهد،پس زمان مناسب حفظ قرآن برای هر شخص، متفاوت است.
انتخاب مکان آرام
یک مکان ساکت و دور از مزاحمت‌های محیطی، مکانی ایده‌آل برای حفظ قرآن است. می‌توانید مکانی را انتخاب کنید که هیچ عامل حواس‌پرتی در آن وجود نداشته باشد، مثلاً اتاقی آرام در خانه یا مسجد.
چرا که اگر مکانی که شما حفظ میکنید محل رفت و آمد باشد و یا سر و صدا زیاد باشد،سبب حواس پرتی میشود و این حواس پرتی هم در زمان حفظ اولیه شما تاثیر گذار خواهد بود، یعنی مثلا اگر یک صفحه را در چهل دقیقه حفظ میکنید سبب می شود در یک ساعت حفظ کنید و هم باعث افت کیفیت حفظ اولیه شما خواهد شد.
مراحل حفظ یک صفحه
به صورت کلی حفظ یک صفحه به سه مرحله زیر تقسیم می شود که هرکدام بصورت تفصیل توضیح داده خواهد شد.
۱.اقدامات پیش از حفظ یک صفحه
۲.اقدامات زمان حفظ
۳.اقدامات پس از حفظ یک صفحه
مطلب مفید : نکات طلایی شروع حفظ قرآن کریم
اقدامات پیش از حفظ یک صفحه
مطالعه ترجمه
درک معنای آیات، به حفظ سریعتر و بهتر کمک میکند. وقتی شما می‌دانید که هر آیه به چه چیزی اشاره میکند، ذهن شما به‌راحتی قادر به ذخیره‌سازی آن آیات خواهد بود ضمن اینکه یادگیری ترجمه و مفاهیم به اتصال بهتر آیات نیز کمک میکند. بنابراین، همیشه قبل از حفظ، حتما ترجمه آیات را مطالعه کنید.
ضمن اینکه یادگیری ترجمه برای فهم قرآن ضروری است.
ترجمه ای که پیشنهاد می شود قبل از حفظ مطالعه شود،ترجمه استاد ابوالفضل بهرامپور می باشد؛چرا که در کنار ترجمه،لغات غیر تکراری همان صفحه را بصورت جداگانه ترجمه کرده است که این امر،یادگیری ترجمه را ساده تر می کند.
استماع ترتیل قرآن کریم
گوش دادن به تلاوت آیات توسط قاریان برجسته نیز می‌تواند به بهبود حفظ کمک کند.
برای این موضوع پیشنهاد می شود از استاد منشاوی و یا استاد پرهیزگار استفاده شود،چون علاوه بر اتقان در تجوید، از ساختار لحنی ساده اما در عین حال متنوعی برخوردار هستند.
تعداد دفعات استماع قبل از حفظ بستگی به موارد مختلفی دارد،اما حداقل تعداد استماع یک صفحه باید سه مرتبه باشد.
فواید استماع پیش از حفظ موارد زیر را شامل می شود:
۱.جلوگیری از بروز اشکالات حفظی مانند غلط های اعرابی و حرفی
۲.حفظ سریعتر بواسطه کمک گرفتن از حافظه سمعی
۳.یادگیری ترتیل و تجوید قرآن کریم به مرور زمان
تقطیع آیه به جملات کوچک تر
یکی از اصول موفقیت در حفظ قرآن این است که آیات را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این روش به شما کمک میکند که به جای تمرکز بر حجم زیاد، روی مقاطع کوتاه‌تر تمرکز کنید و با آرامش به پیش بروید.
به طور کلی می توان توصیه کرد هر قسمت حدود نیم خط باشد و نیم خط را به صورت یکجا حفظ کرد.
حفظ قرآن-مدرسه قرآنی حضرت ولیعصر
تلاوت از روی قرآن
نیم خطی که باید حفظ کرد ابتدا بین سه تا پنج مرتبه از روی قرآن به شکل ترتیل و با گام صوتی متوسط(نه آرام و نه بلند)تلاوت کنید تا آن مقطع را حفظ کنید.
در این مرحله تمرکز بالا بسیار مهم است تا جمله ای که در حال حفظ آن هستید به سادگی و بدون اشکال در ذهن شما حک شود.
اقدامات زمان حفظ قرآن
تقطیع آیه به جملات کوچک تر
یکی از اصول موفقیت در حفظ قرآن این است که آیات را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.
این روش به شما کمک میکند که به جای تمرکز بر حجم زیاد، روی مقاطع کوتاه‌تر تمرکز کنید و با آرامش به پیش بروید.
به طور کلی می توان توصیه کرد هر قسمت حدود نیم خط باشد و نیم خط را به صورت یکجا حفظ کرد.
تلاوت از روی قرآن
نیم خطی که باید حفظ کرد ابتدا بین سه تا پنج مرتبه از روی قرآن به شکل ترتیل و با گام صوتی متوسط(نه آرام و نه بلند)تلاوت کنید تا آن مقطع را حفظ کنید.در این مرحله تمرکز بالا بسیار مهم است تا جمله ای که در حال حفظ آن هستید به سادگی و بدون اشکال در ذهن شما حک شود.
تلاوت از حفظ
قسمتی را که از روی قرآن تلاوت کردید،بین سه تا پنج مرتبه از حفظ و بدون کمک از قرآن به شکل ترتیل تلاوت نمایید تا از حفظ آن مقطع مطمئن شوید.
اتصال جملات تقطیع شده به یکدیگر
پس از اتمام حفظ مقطع دوم، لازم است بصورت پیوسته از ابتدای آیه از حفظ مرور کنید تا تمامی آیه بصورت پیوسته در ذهن شما ثبت شود.
یعنی بعد از اینکه هر مقطعی را در یک آیه حفظ کردید، به ابتدای همان آیه برگشته و از حفظ تلاوت کنید تا از پیوستگی آیه در ذهن خود اطمینان حاصل کنید.
اتصال آیات به یکدیگر
بعد از اتمام حفظ آیه اول صفحه، آیه دوم را نیز به مانند آیه اول حفظ نمایید.
اما بعد از حفظ آیه دوم صفحه،لازم است برای اتصال آیات به یکدیگر،آیه اول و دوم را بصورت یکجا از حفظ مرور کنید.
این کار را باید بعد از اتمام حفظ هر آیه تا انتهای صفحه تکرار کنید.
اتصال آیات به یکدیگر
بعد از اتمام حفظ آیه اول صفحه، آیه دوم را نیز به مانند آیه اول حفظ نمایید.
اما بعد از حفظ آیه دوم صفحه، لازم است برای اتصال آیات به یکدیگر،آیه اول و دوم را بصورت یکجا از حفظ مرور کنید.
این کار را باید بعد از اتمام حفظ هر آیه تا انتهای صفحه تکرار کنید.
مطلب مفید : راهنمای انتخاب بهترین ترجمه قرآن
اقدامات پس از حفظ یک صفحه
مرور بعد از اتمام حفظ یک صفحه
بعد از پایان حفظ یک صفحه،لازم است چندین مرتبه بصورت یکجا،صفحه حفظ شده را مرور کرد تا در ذهن بهتر ثبت و ضبط شود.
مباحثه
بعد از مرور بهتر است حافظ قرآن،یک مرتبه با یکی از حفاظ قرآن همان صفحه را مباحثه کند تا در صورتی که کلمه ای را اشتباه حفظ کرده باشد همانجا متوجه شده و غلط را اصلاح کند تا آیات قرآن در حافظه بلند مدت وی بصورت صحیح نقش ببندند.
زیرا اگر کلمات و اعراب کلمات اشتباه در ذهن شما ثبت شوند، به راحتی قابل اصلاح نخواهند بود و در آینده تبدیل به یک معضل در مرور شما خواهند شد.
مرور تا ۲۴ساعت آینده
برای انتقال محفوظات از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت،لازم است محفوظات پس از حفظ بصورت منظم مرور شود.۲۴ساعت پس از حفظ از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
پیشنهاد می شود تا ۲۴ ساعت پس از حفظ هر دو ساعت یکبار صفحه حفظ شده مرور شود و با این حساب(و بعد از کسر کردن هشت ساعت خواب شبانه)حدودا هشت مرتبه حفظ جدید مرور می شود.
دو نکته مهم:
۱.تمامی مراحل یاد شده بصورت ترتیل و با گام صوتی متوسط انجام می شود
۲.رعایت همه مراحل بالا ضامن حفظ با کیفیت شما خواهد بود و در صورتی که هر یک از مراحل بالا را رعایت نکنید،آسیب جدی به حفظ شما وارد خواهد شد.
سوال مهم: با چه موسسه و یا استادی قرآن را حفظ کنیم؟
موسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا (س)با سابقه بیش از سه دهه فعالیت تخصصی در زمینه حفظ قرآن و تربیت بیش از ۳۰۰۰حافظ کل قرآن و ۷۰۰۰۰حافظ حداقل یک جزء و نیز ۴۰۰حافظ قرآن از ۱۶کشور مختلف دنیا از باسابقه ترین مراکز قرآنی کشور به شمار می آید.این موسسه در زمینه حفظ قرآن پس از تجربه های فراوان،صاحب سبک منحصر به فرد خود شده است که در زمینه حفظ قرآن برای علاقه مندان به حفظ قرآن بسیار می تواند راهگشا باشد.
افرادی که قصد حفظ قرآن را دارند هم بصورت حضوری و هم بصورت مجازی می توانند در این موسسه قرآن را حفظ کنند.
نتیجه گیری:
در تمامی مراحل حفظ،حفظ اولیه مهم ترین مرحله حفظ قرآن کریم می باشد که در صورت حفظِ استاندارد،از بسیاری از آسیب ها جلوگیری می شود.
پس ضروری است حفظ اولیه با توجه به تمامی نکات یاد شده انجام شود تا حفظ قوی و پایداری را تجربه کنید.